Column - Brandstof voor extreem weer

Druk

Onder hoge druk wordt alles vloeibaar. Dit hebben ze half september in centraal Europa wel gemerkt. Twee hogedrukgebieden met daartussen een lagedrukgebied, had een ongekende hoeveelheid regenval tot gevolg, die de naam Storm Boris meekreeg. Duizenden huizen en bedrijven, voertuigen, infrastructuur en landbouw werden overspoeld in Polen, Tsjechië, Slowakije, Oostenrijk, Hongarije, Slovenië en Roemenië. Daarna trok de storm naar Noord-Italië, waar veel inwoners uit voorzorg werden geëvacueerd.

De positie van de hoge- en lagedrukgebieden is de meteorologische verklaring voor Boris. Maar klimaatverandering en de opwarming van de aarde hebben ook veel invloed. De temperatuur van het zeeoppervlak in de Middellandse Zee bereikte namelijk door de opwarming recordwarmtes. De daaruit voortvloeiende (en overvloedige) verdamping bleek een goede voedingsbodem voor Boris. De verdamping botste boven centraal Europa met koudere lucht vanuit het noorden en de wolken liepen maximaal leeg. In Oostenrijk bijvoorbeeld viel lokaal in drie dagen tijd meer dan drie keer zoveel regen dan wat normaal in de hele maand september valt.

Niet alleen in Europa extreem

De gevolgen van extreem weer waren afgelopen zomer niet alleen in Europa een dingetje. Ook andere werelddelen hadden zo met hun weersuitdagingen te maken. De lijst is lang. Door de vele regenval in Japan stroomden rivieren over, met aardverschuivingen tot gevolg. Ook waren er ongekend veel overstromingen in China en centraal Afrika. En het aanhoudende natuurgeweld door tyfoon Yagi in Myanmar en Vietnam zorgde voor veel slachtoffers.

Droogte en vuur had ook weer flinke impact deze zomer. Zo had de stad Phoenix (VS) 113 opeenvolgende dagen boven de 38 graden Celsius. Andere hittegolven in de VS (zoals regio Los Angeles) en Canada zorgden voor onbeheersbare bosbranden. In Canada is inmiddels zo’n 5,3 miljoen hectare afgebrand (dd 12 september) en nog niet alles is gedoofd. In het Amazonegebied waren de bosbranden eveneens talrijk. India had ook te maken met extreme hitte en droogte. Mensen beginnen daar langzaamaan het vermogen om ermee om te gaan te verliezen en worden meer-en-meer gedwongen om hun leefomgeving te ontvluchten. Klimaatmigratie, op zoek naar lagere temperaturen, als die er nog zijn in India. En vaak zijn dit de kwetsbare, verarmde mensen.

Economische gevolgen

Klimaatgerelateerde acute gebeurtenissen, zoals hittegolven, hevige neerslag en droogte, vormen een risico voor mens en milieu. Maar het kan ook aanzienlijke economische verliezen opleveren. Zo hebben het plotse verlies van huis en haard en het inkomensverlies van huishoudens en bedrijven direct een negatieve invloed op consumptie, investeringen en de handel. Meestal in de periode onmiddellijk na de gebeurtenis herstelt de economische activiteit zich wanneer huishoudens en bedrijven het verlies proberen te restaureren en opnieuw op te bouwen. De omvang en snelheid van de wederopbouw hangt echter af van de middelen die beschikbaar zijn, zoals geld, menskracht en (bouw)materialen. Dit herstel kost tijd en krijgt meer vorm op de middellange en lange termijn.

Meer extreme weersomstandigheden en oplopende kosten onderstrepen de noodzaak van mitigatie en aanpassing. Overheden zullen met deze wetenschap in de komende decennia in toenemende mate een flink aantal moeilijke en soms impopulaire beslissingen moeten nemen om weer-gerelateerde ontwrichting van milieu en economie zoveel waar mogelijk te beperken.

Deze column heeft op 30 september in de Financiele Telegraaf gestaan