Het gas wordt duur betaald
Duur gas gaat ten koste van de financiële levensvatbaarheid van veel bedrijven. Industrieën, van chemie tot staal, hebben inmiddels al gewaarschuwd dat ze mogelijk fabrieken moeten sluiten en de productie moeten verminderen vanwege de hogere energiekosten. En de Europees economische krachtpatser – Duitsland – bereidt zich inmiddels voor om de tweede fase van haar noodplan te starten om de gevolgen van de gascrisis te verzachten. Het is alle hens aan dek.
Aardgasverbruik in Nederland
Ruim driekwart van het totale Nederlandse aardgasverbruik komt voor rekening van economische activiteiten in sectoren. Het grootste deel hiervan wordt verbruikt door de industrie (met een aandeel van 40%), op de voet gevolgd door de energievoorziening (met ruim 37% aandeel). Op enige afstand volgt de agrarische sector met een aandeel van 12% in het totale verbruik door sectoren. De drie sectoren samen zijn goed voor bijna 90% van het gasverbruik door Nederlandse sectoren.
De industrie is dus dominant. Met name bij het maken van voedingsmiddelen, papier, chemicaliën, aardolie, bouwmaterialen en basismetalen wordt veel gas verbruikt. Deze zes subsectoren van de industrie waren in 2020 gezamenlijk goed voor 85-90% van het totale industriële gasverbruik, waarvan chemie (57%) voedingsmiddelen (15%) en olie (13%) de echte grootverbruikers zijn.
Klimaatteugels laten vieren
De gascrisis in Nederland legt het vuur aan de schenen van veel bedrijven. De bedrijfscontinuïteit staat op het spel en dat krijgt voorrang op alles. De hoge gasprijzen van tegenwoordig dwingt industriële bedrijven om de huidige energiebronnen meer te diversificeren en zuiniger om te gaan met energie, daar waar mogelijk. Ook op nationaal niveau zijn meer gasbesparende maatregelen crucialer dan ooit. Een noodgreep was de afschaffing van de productiebeperking voor kolencentrales, om zo de gasvoorraden in Nederland weer te kunnen vullen voor de komende winter. Deze missie is geslaagd. Inmiddels zijn die voorraden weer tot 80% gevuld.
"Geen gas, geen bier", vatte de Duitse brouwerijbaas van Veltins het samen. Daarmee is de crisis natuurlijk compleet. Brouwerijen draaien vooral op gas en daarmee staat ook de biertoevoer op het spel. En in de Duitse glasindustrie is de switch inmiddels gemaakt naar lichte stookolie, met de nodige investeringen in de technische uitvoering en vergunningen voor extra emissies. Daarmee maakt de gascrisis de ‘keiharde’ klimaatregels van de overheid ineens weer een stuk soepeler.
Rationalisering
De huidige hoge gasprijzen zijn voor sommige private instellingen een stimulans om energiezuiniger te worden en daarmee de energiekosten te verlagen. Vooral bij grootverbruikers van aardgas vertaalt zich dit namelijk direct in lagere productiekosten en dus een beter rendement. Bedrijven kunnen met soms eenvoudige maatregelen de energie-efficiency verbeteren. Denk aan optimaliseren van productieprocessen, slimmer warmtegebruik en maximaal circulair gebruik van grondstoffen.
Maar de hoge gasprijzen nodigen echter ook uit tot meer diversificering in de industriële energiemix, mits dit natuurlijk technisch mogelijk is. Op de korte termijn worden de kosten zodoende deels gedrukt. Maar op termijn zullen ook de alternatieven voor gas niet ontzien worden van de grillen van de markt. Daarmee blijft de onzekerheid over de energierekening en dus bedrijfscontinuïteit voorlopig groot bij veel industriële bedrijven.