Kerstbomen aftuigen
Om ontbossing tegen te gaan wil de Europese Unie (EU) dat bedrijven voortaan hun producten toetsen of deze bijdragen aan het verdwijnen van bos. Het gaat hier om producten zoals palmolie, soja, rundvlees, koffie, cacao en hout. Het is een nieuwe strategische zet van de EU in het bosdossier. Een boetesysteem – waarbij de boete voor bedrijven kan oplopen tot 4% van de jaaromzet – is het ultieme pressiemiddel. Op die manier wordt de import van die producten afgeremd, wat dus uiteindelijk moet helpen om verdere bosaftakeling tegen te gaan.
Bos heeft het zwaar te verduren
De bomenkap is in de afgelopen jaren toegenomen. In een bericht van de NOS lees ik dat in Brazilië – waar veel van bovengenoemde grondstoffen overigens vandaan komen – zo’n 20% van de bomen in het Amazonewoud is gekapt afgelopen jaar. Het zou gaan om een gebied ter grootte van éénderde van Nederland. En vaak ook nog eens ten faveure van land- en mijnbouw.
Het bos heeft het wereldwijd flink te verduren gehad door de jaren. In de jaren tachtig was dat vooral door zure regen, wat werd veroorzaakt door de uitstoot van grote hoeveelheden zwaveldioxide (SO2) en stikstofoxiden (NOx). Autoverkeer en zware industrie waren de boosdoeners. Het was mid-jaren tachtig bijna het gesprek van de dag.
Een deltaplan was bittere noodzaak om deze zure regen te bestrijden. Want niet alleen bomen waren het slachtoffer van de zure neerslag, ook beton en metaal werden aangetast. Bruggen, kassen, dakgoten, balkons en monumenten ‘smolten weg als lolly’s’. En in de bossen vond ‘beukenmoord’ plaats en veel ‘bomen verpieterde tot kreupelhout’, aldus de berichtgeving in die tijd. Kennelijk was het toen ook al twee-voor-twaalf met het milieu.Het verlies van bos was vooral wat veel angst inboezemde. Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) zorgde de zure regen vooral voor veranderingen in de bodemchemie, een verslechtering van de grondwaterkwaliteit en aanzienlijke biodiversiteitsverlies in de ondergroei van bossen. Bossen gingen (gelukkig) niet dood, maar werden wel flink aangetast. Het deltaplan van de overheid tegen zure regen wierp uiteindelijk z’n bosvruchten af. Met de juiste maatregelen om de emissies terug te dringen in bepaalde bedrijfstakken en met de invoering van loodvrije benzine, is de verdere verzuring van de leefomgeving een halt toegeroepen.
Kick-out kerstbomen
Verdere afname van onze bossen wil natuurlijk niemand. Maar betekent dit dat we onze geliefde kerstboom ook maar beter buiten de deur kunnen houden? In Europa gaat het namelijk om zo’n 50 miljoen bomen en in Nederland tussen de 2,5 tot 3 miljoen. Dat zijn jaarlijks pittige hoeveelheden.
Veel van onze feestbomen komen echter van gespecialiseerde Nederlandse kweekbedrijven. De jaarlijkse kweek aldaar is een continu proces, waarbij telkens weer circa 3 miljoen bomen worden geplant. Deze aanplanting is in zekere zin positief voor de leefomgeving. Los van alle emissies in en om het primaire proces van deze bomenkweek, gaat onze jaarlijkse kerstboom dus niet direct ten koste van ons dierbare (oer)bos. Dus nee, de kerstboom blijft. Maar als je toch begaan bent met de bomen, dan kun je wellicht de suggestie van Loesje opvolgen: ‘Om bomen te sparen vieren we dit jaar kerst in het bos’. Al betwijfel ik ten zeerste of daar het bos veel beter van wordt.