Tussen klimaatsceptici en onheilsprofeten
Vroeger leende ik zo af en toe een sterrenkijker van m’n vader. Goed kon ik er niet mee omgaan, maar het gaf altijd weer fascinerend beeld van het heelal. De fantasie sloeg op hol bij elke blik in het donker. Het werden ware avonturen met avond-turen in de avonduren. Ik dacht daaraan terug toen ik onlangs de film 'Don’t Look Up' keek.
Ook in deze film komen veel sterren voor. We maken kennis met Leonardo DiCaprio als klimaatwetenschapper, Meryl Streep als president van de VS en Cate Blanchett als nieuwslezer in de hoofdrollen. Het is een satirisch rampenfilm, ook best wel vermakelijk en met een serieuze onderliggende boodschap. Een komeet raast namelijk op de aarde af – als symbool van de klimaatcrisis – met desastreuse gevolgen. De Don’t Look Up’ers zijn hier de klimaatsceptici. Zij willen het feit van de aanstormende en allesverwoestende komeet in de film niet onder ogen zien.
ESG- en PPP-besef
Een komeet komt in vele vormen en maten, net zoals duurzaamheid. Vaak wordt bij duurzaamheid direct een link gelegd met klimaatverandering en alle negatieve gevolgen daarvan op ons milieu. Maar het gaat wat verder dan dat. Het is een samenspel tussen milieu, mens en ook bestuur heeft een rol. Bij de factor mens draait alles om de sociale component, zoals werkomstandigheden en mensenrechten. En bij bestuur krijgen bedrijfscultuur, diversiteit en gedragscodes veel aandacht. Het concept – kortweg ESG (Environment-Social-Governance) – is door de jaren heen langzaam doorgesijpeld in ondernemend Nederland.
Het ESG concept is een beoordelingsmechanisme van nu. De eerste voorzichtige beweging op het gebied van duurzaamheid ontstond in de jaren 70. Dat kreeg toen echter maar weinig navolging. Het diepere besef over duurzaamheid kwam pas veel later binnen in de directiekamers van bedrijven. In de jaren 90 kreeg maatschappelijk verantwoord ondernemen veel meer de aandacht. De welbekende 3P’s deden toen hun intrede: People, Planet & Profit. Het maakte een begin met de meetbaarheid van duurzaamheidsinitiatieven van bedrijven. Het zorgde er mede voor dat een bedrijfsstrategie zonder een hoofdstuk over duurzaamheid als een zonde werd beschouwd.
Hands-on
Van alle sustainability thema’s die er zijn, is klimaatverandering zo goed als de meest urgente. Zeker vandaag de dag. Veel meer bedrijven omarmen duurzaamheid en het aantal vacatures met sustainability of duurzaamheid in de titel schieten als paddenstoelen uit de grond. Lange tijd was duurzaamheid een onderzoeksgebied van deskundigen achter een bureau. De bureaubanen zijn nog steeds relevant (gelukkig!), maar in de nieuwe vacatures krijgen de hands-on banen steeds meer podium. Het heeft er dus alle schijn van dat de kanteling naar een groene en duurzame maatschappij en ook economie meer-en-meer op gang komt.
De film Don’t Look Up eindigt zoals je van een rampenfilm mag verwachten. Spoiler alert (!): in dit fictieve avontuur komt het uiteindelijk niet goed. Met onze echte wereld gaat het echter ook snel bergafwaarts, daar zijn de meeste het over eens. Natuurlijk moeten we ons niet blindstaren op alle onheilsprofeten, maar de centrale boodschap – ook van de film – blijft overeind. Onze industriële uitstoot van broeikasgassen, intensieve mobiliteit, toename van de ontbossing en aanhoudende energieconsumptie geven de klimaatcrisis tractie. De risico’s nemen toe. Het is daarmee één van de zwaarste crises, waar we nog een lange tijd voor nodig hebben om die te bedwingen. Het is een bekend feit en waar de meeste van ons niet meer van opkijken.