De week van koopkrachtdaling bijstandsgerechtigden
Over een week, op 1 juli 2022, gaat het maandbedrag voor de bijstand omhoog. Een alleenstaande bijstandsgerechtigde ontvangt dan, netto en exclusief vakantiegeld, € 1046,37 per maand. Dat bedrag is 2,1% hoger dan op 1 juli vorig jaar, terwijl volgens onze schatting de consumentenprijzen in dezelfde periode 8,4% stegen. Een alleenstaande bijstandsgerechtigde lijdt daarmee een statisch koopkrachtverlies van 6,3%.
ABN AMRO Group Economics
Auteur heeft bank verlaten, zie tekst
Auteur: Piet Rietman
Koopkrachtdaling bijstandsgerechtigden leidt tot schulden
Afhankelijk van de ontvangen zorg- en huurtoeslag ligt het koopkrachtverlies in de praktijk tussen de 6,1 en 6,4%. Dit is, afgezet tegen het prijsniveau van juli 2021, alsof er ongeveer € 65,00 per maand minder uitgegeven kan worden. De vraag is hoe bijstandsgerechtigden – - daarmee omgaan. In tegenstelling tot andere inkomensgroepen hebben zij nauwelijks mogelijkheden om te snoeien in luxe-uitgaven, of in te teren op spaargeld. Uitgaande van basisbedragen dat sommige bijstandsgerechtigden een paar tientjes kunnen overhouden elke maand, terwijl anderen elke maand een paar euro tekort komen. Deze basisbedragen zijn echter gemiddelden. Een deel van de genoemde 407.000 mensen heeft bijvoorbeeld hogere vaste lasten of niet kwijtgescholden of gesaneerde schulden.
Voor veel bijstandsgerechtigden gaat de terugval van zo’n € 65,00 per maand af van de vaste lasten – zoals huur en zorgverzekering – of noodzakelijke uitgaven zoals voeding. Voor voeding geldt dat volgens het Voedingscentrum zo’n nodig is om gezond te blijven, terwijl een gemiddelde bijstandsgerechtigde er volgens het Nibud (in 2020) € 214,00 aan uitgaf. € 65,00 op voeding bezuinigen en gezond blijven is dus niet te combineren.
Het lijkt daarmee onvermijdelijk dat bijstandsgerechtigden betalingsachterstanden oplopen op hun vaste lasten. Uitgaande van het Nibud-basisbedrag voor huur van bijstandsgerechtigden, € 432,-, is er maandelijks 15% te weinig geld om de huur te betalen. Een bijstandsgerechtigde die nergens anders op bezuinigt, loopt zo in een jaar tijd twee maanden huurachterstand op.
Een bijstandsgerechtigde die nergens anders op bezuinigt dan op de basisverzekering voor ziektekosten, zo’n € 112,50 per maand, komt maandelijks 57% tekort en loopt zo in een jaar tijd zeven maanden betaalachterstand op. Zowel aan een huurachterstand als aan een achterstand op de zorgverzekering kunnen flinke kosten zijn verbonden. Een groot deel van de 407.000 bijstandsgerechtigden kan zo in de problematische schulden belanden, voor zover ze daar nog niet in zaten.
