Gaat vol gas voor het klimaat wel lukken?
Het Kabinet-Rutte 4 stond op 10 januari in 1,5 meter opstelling op het bordes van Paleis Noordeinde. Bij alle goede voornemens stond er één bovenaan: ons klimaat. Een Minister voor Klimaat werd daarbij gevierd alsof het CO2-probleem al voor de helft uit de lucht was.
Blijer werd ik van de oprichting door het Kabinet van een klimaat- en transitiefonds ter grootte van 35 miljard euro. Dat is serieus geld. Dit bedrag staat zelfs nog los van bestaande subsidieregelingen en investeringen. Het grootste deel van het geld, zo’n 22 miljard, zal worden ingezet voor het aanleggen van infrastructuur voor schone energiebronnen. Nu de Europese Commissie de Rusland-Oekraïne crisis wil aangrijpen om de energietransitie te versnellen, lijkt de trein op het juiste spoor en niet meer te stoppen.
Echter van de vier klassieke productiefactoren: kapitaal, arbeid, natuur en ondernemerschap is de kans groot dat er één roet in het eten gaat gooien: arbeid. Het struikelblok bij deze ambitieuze plannen zijn namelijk veel rechterhandjes. Collega’s berekenden dat in november 2021 24% van alle vacatures bij beroepen rond de aanleg van energie-infrastructuur er geen geïnteresseerde werkzoekende is. Dus onvervulbaar zijn.
Die 24% is inmiddels gegroeid naar 36% in maart dit jaar. Duiken we dieper in de cijfers dan zien we dat het probleem bij specifieke beroepen nog veel groter is. Bij vacatures voor monteurs van elektrotechnische panelen is 59% onvervulbaar. Voor werkvoorbereiders / calculator installatietechniek is het percentage onvervulbaar zelfs iets hoger met 60%.
Krapte op de arbeidsmarkt oplossen gaat nooit van de ene op de andere dag, hoewel het klimaat er wel om vraagt. De roep dat de lonen dan omhoog moeten, kan een deel van de oplossing zijn. Het kan mensen vanuit andere techniekrichtingen aanzetten tot een overstap. Er zijn inmiddels veel opleidingen die dit soort stappen faciliteren. Of zoals in Groningen waar een project draait via het UWV. Uitkeringsgerechtigden worden er in drie maanden opgeleid tot installateur van zonnepanelen.
Arbeidsmigratie is ook een veelgehoorde oplossing. Ook dit kan een deel van de oplossing zijn. Vergelijkbaar met hoe nu onze bouwsector al deels drijft op bouwvakkers uit Oost-Europa. Maar natuurlijk blijft zelf opleiden vanaf de basis de geëigende weg. Op jonge leeftijd moeten scholieren weer de keus krijgen vol voor techniek te gaan. Mijn zwager met een eigen installatiebedrijf heeft een stokpaardje, dat ik hier al eens eerder heb aangehaald: “de ambachtsschool /de LTS moet terug”.
Deze column verscheen eerder in Deal! Vakblad voor inkopers van de Nevi