Nederland PMI - Lagere orderposities en meer ontslagen in de industrie

Hoge kosten van personeel, energie en grondstoffen, maar vooral de zwakke vraag door het wispelturige beleid van Trump met hoge invoerheffingen, of toch weer niet, zorgen dat fabrikanten voorzichtig zijn met hun inkoop- en investeringsbeslissingen. Ondanks het feit dat industriële bedrijven in maart en april iets meer produceerden, verwachten de inkoopmanagers minder nieuwe orders voor de komende drie maanden. Dit geldt over de hele breedte: van chemie tot metaal, van machinebouw tot semicon. ASML rapporteerde bij de publicatie van zijn eerste kwartaalcijfers bijvoorbeeld een 20 procent lagere instroom van nieuwe orders dan de analisten gemiddeld hadden verwacht.

Een handelsoorlog tussen de VS en China kan leiden tot structurele veranderingen in mondiale handelsstromen, met grote gevolgen voor de Nederlandse industrie. Alhoewel maar 6 procent van de totale Nederlandse export voor de VS bestemd is, belandt ook een deel van de Nederlandse export naar Duitsland uiteindelijk in producten voor de Amerikaanse markt, zoals auto’s en machines. ABN AMRO schroeft daarom zijn sectorprognose voor de industrie terug naar 1 procent groei in 2025 (was 4 procent) en 4 procent in 2026. Vanaf 2026 kan de Nederlandse industrie naar verwachting profiteren van de voorgenomen grote investeringen in de Europese defensie en Duitse infrastructuur.

Het aantal werknemers in Nederlandse fabrieken daalde voor de negende maand op rij. Het tempo van banenverlies was in april het snelst sinds december 2023, vooral door vermindering van tijdelijk personeel en het niet vervangen van vertrekkers. De komende periode worden echter juist vooral ontslagen verwacht. Uitkeringsinstantie UWV meldt een forse stijging van het aantal collectieve ontslagen in het eerste kwartaal van 2025. Als reden voor de ontslagen worden vooral kostenbeheersing en reorganisaties genoemd. Dit treft nu nog vooral werknemers bij mkb-bedrijven in de industrie, maar naast de sluiting van een aantal grote chemische fabrieken in Rotterdam heeft ook Tata Steel Nederland een massaontslag aangekondigd. Deze ingrepen zijn voor een groot deel te wijten aan de hoge energiekosten. Bij het schrijven van deze tekst was echter nog niet bekend of het voorgenomen klimaat- en energiepakket met een half miljard euro aan overheidssteun de Voorjaarsnota heeft gehaald. Dit zou voor de energie-intensieve industrie zoals de chemie en staalindustrie een flinke opsteker zijn om toch in Nederland te blijven.