Vaste lasten voor steeds meer huishoudens een probleem

Dat blijkt uit een vandaag gepubliceerde stresstest van het CPB. De 170.000 extra huishoudens die in de problemen komen zijn in deze stresstest het belangrijkste om in de gaten te houden. Dit is de toename die gerelateerd is aan de hoge inflatie zoals die nu is. De eerste 500.000 zat zonder inflatiestijging al in de problemen en de extra 500.000 ontstaat als de Nederlandse economie afwijkt van het basisscenario van het CPB.

Voor die 170.000 gaat het CPB uit van de eigen inflatieraming van eerder dit jaar, uit maart. Die bedroeg 5,2%. Maar nu is het juni er is veel gebeurd in de tussenliggende drie maanden. Wij verwachten dat de gemiddelde inflatie dit jaar op 8% uitkomt. Dat zou betekenen dat het getal 170.000 aan de lage kant is.

Maar hoe dit zich precies ontwikkelt is lastig te voorspellen. Zoals de stresstest ook laat zien is de hoogte van het inkomen niet de enige voorspellende factor voor het ontstaan van financiële problemen. Van de genoemde 170.000 huishoudens zitten er slechts 60.000 onder 120% van het sociaal minimum. 85.000 zit tussen die 120% en een modaal inkomen. De kenmerken van huishoudens met een betaalprobleem doen vermoeden dat naast inkomen ook wendbaarheid een factor van belang is.

Zo is slechts 39% werkend. Wie gepensioneerd is of uitkeringsgerechtigd heeft minder mogelijkheden om voor aanvullend inkomen te zorgen dan een werkende. 69% is huurder en heeft dus geen mogelijkheden om overwaarde te benutten. 61% is alleenstaand en heeft dus minder vaak de mogelijkheid om gebruik te maken van het inkomen van een ander.

De gekozen definitie, 'onvoldoende inkomen voor noodzakelijke vaste en noodzakelijke lasten', is ruim. De groep van 170.000 of meer duikt waarschijnlijk niet meteen op in de CBS-cijfers over problematische schulden. Daar is ook meerdere maanden betalingsachterstand bij instanties voor nodig. Maanden waarin de inflatie naar verwachting verder zal dalen. (Piet Rietman)