Voorraadmix geeft gemengd gevoel
De voorraden vormen de kleinste component van het bruto binnenlands product (bbp). Hoewel het een soort restcategorie is, kunnen de voorraden een behoorlijke swingfactor voor het bbp vormen. Soms heeft de voorraadcyclus namelijk een forse invloed op het uiteindelijke bbp-groeicijfer. Zo drukten de voorraden de Nederlandse bbp-groei in 2009 met 0,8 procentpunt omlaag naar -3,7% en in 2010 met 1,1 procentpunt omhoog naar 1,3%.
De afgelopen twee jaar was de invloed van de voorraadcyclus op de bbp-groei minder groot. Zowel in 2020 als in 2021 drukten de voorraden de bbp-groei omlaag met 0,3%. Dat de bijdrage aan de bbp-groei twee jaar achtereen negatief was, had te maken met de verstoring van de aanbodketens. In verband hiermee stokten de leveringen, moesten bedrijven op hun voorraden interen en viel de bijdrage van de voorraadvorming op de bbp-groei negatief uit.
Mogelijk klein plusje
Voor de komende jaren ligt er voor de groeibijdrage van de voorraden mogelijk een klein plusje in het verschiet. Ofschoon de huidige lockdowns in China opnieuw voor leveringsproblemen zorgen, gaan wij ervan uit dat deze dit keer minder verstorend uitpakken en uiteindelijk zullen worden overwonnen. Dit laatste betekent dat bedrijven hun voorraden weer kunnen aanvullen tot het door hun gewenste niveau.
Het zou kunnen dat bedrijven de lat voor het gewenste voorraadniveau hoger gaan leggen dan voorheen en grotere voorraden willen aanhouden. Grotere voorraden brengen weliswaar hogere kosten met zich mee. Daar staat echter tegenover dat ze ook meer zekerheid geven, zeker als het gaat om bedrijfskritische inputs. Maar volgens de zijn er vooralsnog weinig aanwijzingen dat bedrijven massaal van strategie veranderen en just-in-time voorraadmanagement, waarbij minimale voorraden het uitgangspunt zijn, inruilen voor just-in-case voorraadmanagement, dat juist grotere reservebuffers voorschrijft.
Meer voorraad eindproduct
Wel zijn veel bedrijven al begonnen met voorraden aanvullen. Dat blijkt onder andere uit . Die geven aan dat de voorraden eindproduct al sinds medio vorig jaar toenemen, een ontwikkeling die ook zichtbaar is bij enquêtes onder bedrijven. Diezelfde enquêtes wijzen uit dat de voorraden grondstoffen en halffabricaten minder hard stijgen. Mogelijk is dat een ongunstig signaal. De samenstelling van de voorraden geeft namelijk een indicatie van de fase waarin de conjunctuurcyclus zich bevindt. Bij een economische opleving bestaan de voorraden vooral uit grondstoffen en halffabricaten, bij een afzwakking vooral uit eindproducten. De huidige voorraadmix kan dus wijzen op een conjunctuuromslag, iets wat gegeven de Russische invasie weinig opzien baart.
Het is echter te vroeg om al te stevige conclusies te verbinden aan de huidige voorraadmix voor de stand van de conjunctuur. De voorraad eindproducten is mede hoog, omdat er tekorten zijn aan enkele kritische onderdelen. Hierdoor kunnen fabrikanten hun bijna afgewerkte producten nog niet afleveren bij klanten. Dit komt bijvoorbeeld voor in de auto-industrie, waar bijna volledig geassembleerde auto’s wachten op afmontage met nu nog ontbrekende halfgeleiders. Deze bizarre omstandigheid vertekent de verhouding tussen eindproducten, halffabricaten en grondstoffen in de bedrijfsvoorraden. (Philip Bokeloh)