Wir schaffen das!
Terwijl in Nederland de rook optrekt van de Tweede Kamerverkiezingen en de eerste schermutselingen van een mogelijke informatie plaatsvinden, stropen onze oosterburen de mouwen op.
Duitsland heeft enorme investeringsplannen in defensie en infrastructuur. Met een kersvers infrastructuurfonds van maar liefst EUR 500 miljard en een versoepelde schuldenrem, gaat onze oosterbuur zijn economie na circa 5 jaar stagnatie uit de modder trekken. De intentie en voortvarendheid ademt in alles “wir schaffen das”.
Duitsland is onze grootste handelspartner. De Nederlandse en Duitse economie zijn daarmee nauw verbonden. Het gezegde als Duitsland niest, is Nederland verkouden, is daarvoor exemplarisch. Profiteert ons land of domineren de nadelen? Spill-over effecten wordt dit in de economie genoemd: onbedoelde impact van een land/ sector op een ander land/sector. Ze kunnen zowel positief als negatief zijn.
Collega’s Jan-Paul van de Kerke en Rogier Quaedvlieg deden er onderzoek naar en haalden er in verkiezingstijd de krantenkoppen mee. De voordelen zijn op het eerste oog evident. De zware industrie zal als traditioneel toeleverancier van de Duitse industrie te maken krijgen met een toename van de vraag. De logistieke sector zal daaruit voortvloeiend ook profiteren.
Graag concentreer ik mij op de nadelen, omdat die de spaak in de wielen zijn van de ambitieuze Nederlandse investeringsplannen. Na twee maanden verkiezingscampagne met overheersend “wir schaffen das” geluiden over defensie, woningbouw, verzwaren van het elektriciteitsnetwerk en aanleg van wegen, moet een nieuw kabinet gaan leveren.
Vergelijken we de Nederlandse investeringsplannen met die in Duitsland dan vertonen die veel gelijkenis. In beide landen speelt een capaciteitsprobleem op de arbeidsmarkt. Het risico dat de Duitse bouwplannen de Nederlandse ambities negatief gaan beïnvloeden, werpt zijn schaduw vooruit.
De arbeidsmarkt voor bouwvakkers is de laatste jaren sterk geïnternationaliseerd. Zo werken er in de Nederlandse bouw naar schatting 75.000 arbeidsmigranten, bijna 15% van alle werknemers. Het Economisch Instituut voor de Bouwnijverheid constateerde een jaar geleden dat de bouw tot 2027 maar liefst 60.000 nieuwe arbeidskrachten nodig heeft. Waarvan 50.000 arbeidsmigranten. Sterke vraag naar arbeid (lees: concurrentie) vanuit Duitsland ligt voor de hand. Bovendien kan dit leiden tot een loongolf, met inflatie tot gevolg.
De vraag naar bouwmaterialen levert een vergelijkbaar beeld. Bestaande schaarste leidde al tot flinke prijsstijgingen de afgelopen jaren. Grote investeringsambities gaan leiden tot meer vraag en hogere prijzen.
In Duitsland geeft men vol gas om de plannen te realiseren. In ons land is het aan een nieuw kabinet te bewijzen dat mooie plannen meer zijn dan verkiezingsretoriek. Enne, voor de kerst op het bordes bij de Koning graag.
Deze column verscheen eerder in Deal! Vakblad voor inkopers van de Nevi