Ziekteverzuim stijgt in een al krappe arbeidsmarkt
Het ziekteverzuim stijgt. In het derde kwartaal meldden werknemers zich gemiddeld 4,6% van de werkdagen ziek. In het derde kwartaal van 2020 en 2019 lag het percentage respectievelijk op 4,4 en 4,0. En de stijging zet door: 5,1% in november. Ongeveer een derde van de ziekmeldingen in deze maand is aan corona toe te schrijven.
Omdat het risico van coronabesmetting bij de zogenaamde contactberoepen groter is, zijn er behoorlijke verschillen tussen de sectoren. In de zorg, waar veel persoonlijk contact is, lag het ziekteverzuim in het derde kwartaal op 6,3%. In de financiële dienstverlening, waar volop vanuit huis wordt gewerkt, was het percentage met 2,8 beduidend lager.
Ook vóór corona waren er al grote verschillen tussen de sectoren. Het gemiddelde verzuim vanaf 1995 ligt in de zorg op 5,9% en in de financiële dienstverlening op 3,5%. Met 2,6% ligt het verzuim het laagst in de horeca, mogelijk omdat werknemers in deze sector relatief jong zijn en vaker een flexibel contract hebben, zodat langdurig verzuim minder vaak voorkomt.
Wat het verzuim verder beïnvloedt, is de bedrijfsomvang. Bij kleine bedrijven met minder dan 10 werknemers ligt het historisch verzuim veel lager dan bij middelgrote bedrijven tot 100 werknemers en bij grote bedrijven met meer dan 100 werknemers. Het verzuim ligt er respectievelijk op 2,1% (klein), 3,9% (middelgroot) en 5,5% (groot).
Over een langere periode gezien daalt het ziekteverzuim. Het gemiddeld verzuim in de vijf jaar voor corona is met 4,1% bijna één procentpunt lager dan in de tweede helft van de jaren negentig. Deze verbetering is deels toe te schrijven aan het intensievere verzuimbeleid.
Een aanjager van het verzuimbeleid is de wet poortwachter, die sinds 2002 van kracht is. Het doel van deze wet is langdurig ziekteverzuim te beperken en zieke werknemers zo snel mogelijk weer aan het werk te krijgen. Dit gebeurt met richtlijnen rondom preventie, duurzame inzetbaarheid, begeleiding bij ziekte en re-integratie.
Werkgevers zijn gebaat bij minder verzuim, want verzuim brengt hoge met zich mee: direct in de vorm van loon-, pensioen- en verzekeringsuitgaven; indirect door productieproblemen, kosten voor vervanging en hogere werkdruk bij de overige collega’s.
In enkele sectoren, waaronder de zorg, is de werkdruk inmiddels dusdanig hoog dat overbelasting dreigt. In het slechtste geval krijgt het door corona tijdelijk gestegen ziekteverzuim dus een meer duurzaam karakter. Dit geldt helemaal als long covid een staartje krijgt en werknemers als gevolg van een coronabesmetting langer aan de kant komen te staan.
Bij een al krappe arbeidsmarkt kunnen werkgevers zich geen hoger verzuim veroorloven. Een veilige werkomgeving met aandacht voor gezondheid en werkvoldoening is daarom belangrijker dan ooit. (Philip Bokeloh)