Gebrek aan transparantie bedreiging vertrouwen in goede doelen


Het werk van goede doelen en maatschappelijke organisaties wordt door een grote meerderheid van Nederland gewaardeerd. Zo beschouwt ruim driekwart goede doelen als onmisbaar voor de samenleving. En hoewel de koopkracht sterk is gedaald, is dat voor ruim vier op de vijf mensen geen reden hun donaties te staken. Dit blijkt uit onderzoek van ABN AMRO MeesPierson naar het geefgedrag van Nederlanders. Zij vinden keuzevrijheid, transparantie en maatschappelijke impact doorslaggevend bij hun besluit te doneren. Ook blijkt nabijheid een grote factor: bijna driekwart van de Nederlanders geven aan vooral binnen de landsgrenzen te willen geven. Desalniettemin ervaart bijna de helft van de Nederlandse gevers het gebrek aan transparantie als een belemmering om te geven, hetgeen een bedreiging vormt voor het vertrouwen in goede doelen.
Nederlanders geven het liefste binnen de landsgrenzen
Nederlanders blijken vooral te geven uit altruïstische motieven. Zo doneren ruim zes op de tien burgers omdat zij iets willen doen voor mensen die het minder goed hebben dan zij. Ruim de helft doneert met het doel een maatschappelijk vraagstuk op te lossen en/of bij te dragen aan een betere wereld. Tegelijkertijd tekent ruim driekwart hierbij aan dit vooral binnen de landsgrenzen te willen doen. Nabijheid is dus een belangrijke stimulans om te geven. Vier op de tien Nederlanders die wel eens aan goed doel doneren, zeggen het vooral belangrijk te vinden zélf te kiezen aan welk doel zij geven, hoe vaak zij dit doen en met welk bedrag. Zo heeft 56 procent een voorkeur voor specifieke projecten, omdat dan duidelijk is waaraan de gift wordt besteed. Keuzevrijheid is vooral voor jongeren belangrijk. Terwijl ruim de helft van 65-plussers periodiek doneert, geeft bijna een derde van de jongeren het liefst door middel van incidentele donaties. “Naast nabijheid is zichtbaarheid een belangrijke ‘geeffactor’. We zien dat thema’s als gezondheidszorg en humanitaire hulp populair zijn. Hierbij spelen actuele ontwikkelingen - zoals de gevolgen van de pandemie en de oorlog in Oekraïne - ongetwijfeld een grote rol”, verteltFrank Aalderinks, Hoofd Filantropie Advies van ABN AMRO MeesPierson. “Tegelijkertijd zien we duidelijke verschillen tussen generaties. Zo zijn jongeren minder bereid zich met periodieke donaties voor langere tijd aan een goed doel te verbinden. Zij houden de regie het liefst in handen en willen weten waarvoor hun donatie wordt gebruikt. Goede doelen hebben daarentegen juist baat bij voorspelbare inkomsten, want dit stelt hen in staat om meerjarige programma’s te financieren, onderzoek te doen of een lobby in gang te zetten.”
Transparantie cruciaal voor voortbestaan goede doelen
Eén op de vier Nederlanders zegt dat het cruciaal is dat goede doelen transparant zijn. Zij zijn alleen bereid te doneren als zij het goede doel vertrouwen. Zo zegt maar liefst 61 procent van de mensen die tijdens de actie van Giro 555 voor Oekraïne doneerden, erop te vertrouwen dat hun geld goed wordt besteed. Dat is echter niet vanzelfsprekend. Zo vermoedt 45 procent dat te veel geld opgaat aan interne kosten en zegt bijna een derde er niet zeker van te zijn of hun donatie ook goed wordt besteed. Aalderinks: “De wereld van goede doelen, donaties en bestedingen is voor veel gevers een black box. Alleen door honderd procent transparantie kan een goed doel gevers blijven binden. De recente negatieve publiciteit rondom malafide praktijken bij diverse goede doelenorganisaties draagt niet bij aan het vertrouwen in de sector. Juist nu filantropie nog gezien wordt als onmisbaar, is het belangrijk dat goede doelen inspelen op de groeiende behoefte aan transparantie. Zo maken ze zichtbaar waar het geld aan wordt besteed en hoe groot de maatschappelijke impact is die hiermee wordt bereikt.”