Als het werk over de schoenen loopt
De arbeidsmarkt is bijzonder gespannen. Dankzij de verdere toename van het aantal banen zakte de werkloosheid in het eerste kwartaal van dit jaar naar 3,5%, het laagste niveau sinds het begin van de reeks in 2003. Ook het aantal vacatures steeg gestaag met 59.000 naar 451.000 eind maart. Inmiddels staan er tegenover elke 100 werklozen 133 vacatures uit. Bij een dergelijke spanning is het lastig om geschikt personeel te vinden en zullen werkgevers extra hun best moeten doen om zittende werknemers te behouden. Gunstige arbeidsvoorwaarden, maar ook een prettige werkomgeving zijn daarvoor cruciaal.
Bij een prettige werkomgeving staat veiligheid voorop. Met de op de werkvloer gaat het de laatste jaren gelukkig steeds beter. Het percentage werknemers dat een lichamelijk ongeval op het werk heeft, neemt af, deels ook omdat het aandeel werknemers dat fysiek belastend werk verricht, daalt. Met de mentale veiligheid is het echter minder goed gesteld. Een groeiend aantal werknemers kampt met geestelijk letsel. Zo groeit het aantal werknemers met een burn-out. Dit tast hun welzijn aan en hun fysieke gezondheid, want stress is een belangrijke oorzaak van hart- en vaatziekten. De toename van het aantal burn-outklachten leidt per saldo tot een hogere zorgvraag, meer verzuim en zet een rem op de productiecapaciteit. Het is dus zaak dat werkgevers meer aandacht schenken aan mentale veiligheid.
De traditionele criteria voor een gezonde werkomgeving zijn de werkplek en de werktijden. Maar deze criteria vormen geen goede indicatie voor de voldoening die werknemers uit hun baan halen. Deze criteria zijn daar weliswaar een minimumvoorwaarde voor, maar dragen er niet aan bij. Wat er wel aan bijdraagt, is de inhoud van het werk. Een passend takenpakket zorgt voor een grotere intrinsieke motivatie. Waar werknemers verder voldoening uit halen zijn de sociale relaties met collega’s en leidinggevenden. Werknemers voelen zich meer betrokken bij hun werk als zij erkenning krijgen en zich verbonden voelen met anderen. Taakinhoud en sociale relaties dragen respectievelijk voor 34% en 17% bij aan . Werkgevers die hun personeel tevreden en gezond willen houden, dienen zich daar dus meer op te focussen.
Hoe staat het met de werktevredenheid in Nederland? Uit blijkt dat werknemers de laatste jaren tevredener zijn geworden over hun werk en de omstandighedenwaaronder zij hun baan verrichten. Zij geven aan minder te ervaren en meer zelfstandigheid te krijgen. Zij kunnen zelf beslissingen nemen en het tempo en de volgorde van hun werk bepalen. Ook zijn zij minder vaak slachtoffer van intimidatie, pesten, lichamelijk geweld en ongewenste seksuele aandacht van collega’s en klanten. Hier staat tegenover dat het werk een grotere emotionele belasting met zich meebrengt en dat werknemers vaker psychische vermoeidheid ervaren. Het gevaar daarvan groeit als werk en privé uit balans zijn, iets wat relatief veel voorkomt bij ouders met jonge kinderen. Een goede werkgever heeft dus niet alleen oog voor de werkvloer, maar ook voor wat daar gebeurt en voor de situatie thuis. (Philip Bokeloh)