Column - China hooit als de zon schijnt
De cijfers zijn zonneklaar: in de eerste zes maanden van dit jaar is er wereldwijd 64% meer capaciteit voor het opwekken van zonne-energie bijgebouwd dan in dezelfde periode van 2024. Het gaat volgens denktank Ember om 380 gigawatt (GW). Opvallend hierbij is dat het in 2024 tot september van dat jaar duurde voordat de wereldwijde toevoegingen aan zonne-energiecapaciteit de 350 GW werd overschreden, terwijl in 2025 deze mijlpaal al in juni werd bereikt. We zijn dus op weg naar een nieuw record. Dit ongekende succes kan worden toegeschreven aan slechts één land: China.
Zonder slag of stoot
Terwijl wij hier in Nederland vaak langdurig in conclaaf gaan over de vraag of je zonnepanelen wel of niet op de monumentale boerderij mag plakken, schuift China vrolijk 256 gigawatt aan nieuwe panelen het land in. Het komt neer op ruim tweederde van de hele wereldproductie, in slechts een half jaar tijd. Het laat zien dat het hele traject in China een stuk flexibeler is dan wij misschien gewend zijn. Bij ons gaat de uiteindelijke vergunningverlening voor de bouw van de grotere zonneparken hand-in-hand met inspraakavonden, mogelijke bezwaarprocedures en de wettelijke beslistermijnen. Het verlengt de doorlooptijd aanzienlijk. Dit moet eigenlijk ook wel, want bij ons is de ruimte relatief beperkt en over die schaarste moet goed worden nagedacht. Daarbij staan we ook langdurig stil bij de vraag wat de impact is op de flora en fauna. En soms wikken en wegen we niet eens genoeg. Want zo zijn we later pas gaan inzien dat zonnepanelen ook kunnen glimmen in de ogen van de piloten. In China gaat dit wat anders. Daar lijkt het wel iets weg te hebben van: “Oh, we hebben nog wat woestijn over, zet daar maar 10 miljoen panelen neer. En morgen beginnen aub!”
Twee gezichten
Zonnekoploper China is al jaren goed bezig. Het tempo waarin het land de afgelopen jaren capaciteit heeft toegevoegd om zonne-energie op te wekken was extreem. Dit kwam met name doordat de focus kwam te liggen op de bouw van grote zonneparken. Zo werd in 2012 het grootste zonnepark ter wereld voltooid: het Golmud Solar Park. Het park heeft een geïnstalleerd vermogen van zo’n 200 megawatt en strekt zich uit over een gebied dat groter is dan Monaco en Vaticaanstad samen. Door dit park en andere Chinese zonneprojecten die daarna werden geopend, heeft China in 2015 de zonnekoppositie van Duitsland overgenomen en sindsdien niet meer uit handen gegeven.
Maar de Chinese zonnekoning heeft twee gezichten. Het land mag dan wel 's werelds grootste leverancier en installateur van schone energietechnologie zijn, maar China is en blijft voorlopig ook 's werelds grootste uitstoter van broeikasgassen. Dit blijft nog wel even aan het imago van China kleven. Het goede nieuws is echter dat door de acceleratie in zonnekracht de uitstoot van broeikasgassen dit jaar zomaar eens zou kunnen dalen. Althans, dat is de hoop.
Het zou goed nieuws zijn voor China: meer hernieuwbare energie wat helpt om de broeikasgassen te verminderen. Een jaarlijks sterke groei van de schone technologiesector is daarmee een speerpunt voor Xi Jinping. Het past namelijk niet alleen goed bij de klimaatambities van China, maar stimuleert ook de Chinese economie. Of dit ook ten deel valt aan de zonnepanelensector kun je echter in twijfel trekken. Want juist deze sector kampt met veel overcapaciteit, met dumping van panelen op andere internationale markten tot gevolg. De druk voor Chinese bedrijven is nog steeds hoog, want de prijzen van zonnepanelen dekken nauwelijks nog de productiekosten. Dan wordt het snel een race-to-the-bottom, waarbij uiteindelijk steun vanuit de overheid de belangrijkste reddingsboei wordt.
Europese Zonnekoning
Nederland doet overigens goed mee in de top van de zonnepanelencompetitie, vooral dankzij de salderingsregeling. Met de totale hoeveelheid opgewekte zonne-energie dulden we in Europa alleen Duitsland, Spanje, Italië en Frankrijk nog voor ons. Maar met gemiddeld 3,5 zonnepanelen per inwoner hadden we vorig jaar de koppositie, aldus het Solar Trendrapport 2024 van DNE Research. En ook qua capaciteit zonne-energie per hoofd zijn we Europese Zonnekoning. Maar met het einde van de salderingsregeling in zicht (in 2027) kan deze kroon zomaar van ons hoofd kukelen.