Column - Mag ik uw koolstofpaspoort even zien?
De zomervakantie is inmiddels in volle gang. Sommigen blijven thuis, maar veel mensen trekken er weer op uit. Waarschijnlijk ook weer meer dan vorig jaar. En dit wordt niet altijd en overal als positief ervaren. De beelden met de protesten van bewoners in Spanje – gewapend met waterpistolen – tegen overtoerisme spreken boekdelen. Veel landen hebben een groot belang met de inkomende toeristen, maar de negatieve bijeffecten hebben grote maatschappelijke impact.
Groot belang
Toerisme is van vitaal belang voor de Spaanse economie, met een aandeel van zo’n 12% van het bbp. In Nederland is dat circa 4%. Mondiaal gezien heeft toerisme ook veel waarde. Volgens de laatste Economic Impact Research (EIR) van de World Travel & Tourism Council’s (WTTC) droeg het mondiaal toerisme in 2024 voor 10% bij aan de wereldeconomie. Dit was een stijging van 8,5% ten opzichte van 2023 en lag ook nog eens 6% boven het vorige hoogtepunt van de sector van 2019. En hier houdt het niet op. Het WTTC voorspelt namelijk dat het toerisme tegen 2035 goed zal zijn voor zo’n 12% van het mondiale bbp. Dat komt neer op een jaarlijkse groei van 3,5%. Daarmee zijn de economische vooruitzichten voor de sector buitengewoon goed.
Negatieve impact
Maar het is dus niet altijd buitengewoon goed. De Spaanse protesten gaan over meerdere structurele problemen als gevolg van het toerisme. Ze gaan daar de straat op om een halt toe te roepen aan de steeds maar toenemende (en inmiddels onbetaalbare) kosten van huisvesting. En toerisme brengt ook alleen maar meer laagbetaalde, onzekere banen en veel schade aan het milieu.
Die schade aan het milieu kan overigens aardig oplopen. De keuze van het vakantievervoermiddel is cruciaal voor de uitstoot die het veroorzaakt. De website travelandclimate.com geeft hierover een verhelderend doorkijkje. Als je de veerboot hebt ingepland in je reisschema, dan moet je rekenen met 186 gram CO2e per persoon per kilometer (pp-pk). Met de auto de boot op? Dan komt er nog eens 377 gram CO2e bij. Dit is daarmee relatief gezien de meest vervuilende optie. Op de tweede plaats – en ook erg populair tegenwoordig – staat de camper. Ga je met een camper (op diesel) op pad dit jaar, ga dan uit van 149 gram CO2e pp-pk. Dan pas volgt het vliegen, mits je economy class vliegt. Dan loopt het op tot 127 gram CO2e pp-pk. Maar omdat je met een vliegtuig vaak veel grotere afstanden aflegt, blijft dit per saldo een buitengewoon vervuilend vervoermiddel. Een middelgrote auto op benzine – de meest gangbare brandstof in dit segment – stoot zo’n 66 gram CO2e pp-pk uit. En de volledig elektrische middelgrote auto doet 35 gram CO2e pp-pk.
Het minst vervuilende vervoermiddel is de trein op elektra (7 gram CO2e pp-pk). De dieselvariant is goed voor 91 gram CO2e pp-pk. In dit dieselgeval kun je dus beter met je middelgrote auto – met elke brandstof – op pad gaan, tenminste als je het milieu een warm hart toedraagt. De bus op diesel doet overigens zo’n 30 gram CO2e pp-pk en daarmee geen slechte keuze vanuit milieuopzicht. De fiets- of wandelvakantie wint deze competitie, mits je dus geen additioneel vervoer neemt.
Mitigerende maatregelen
Het toerisme levert veel geld op voor genoeg landen, maar zorgt dus ook voor veel andere bijkomende problemen. Om de problemen het hoofd te bieden worden steeds vaker de belastingen op toerisme verhoogd en/of nieuwe belastingen geïntroduceerd. Zo worden al de kortere vluchten en de oudere vliegtuigen in sommige landen onderworpen aan hogere belastingen. En in Engeland gaan er stemmen op om een koolstofpaspoort te introduceren, waarbij iedereen een bepaald koolstofbudget krijgt toegewezen om zo de frequentie van buitenlandse vakanties voor inwoners van het VK te beperken. Wanneer je een koolstofbudgetoverschrijding hebt, dan betaal je een koolstofboete. Een radicale noodgreep als het doorgaat. Het zal alleen de welgestelde reiziger zijn die hier niet wakker van ligt. Het is veel belangrijker dat de hele reissector en alle reizigers zelf proactief blijven nadenken en handelen over de duurzame reis van de toekomst.
(Photo by Hugh Whyte via Unsplash)