Column: Mijn stemadvies
Mijn dochters hebben onlangs de stem-, kieswijzer en/of -kompas gedaan. De uitslag was opmerkelijk. Het blijken complete tegenpolen te zijn. De ene dochter komt namelijk ver in de linker politieke hoek uit (PvdD, GL-PvdA), terwijl de andere dochter helemaal aan de rechter zijde van het spectrum zit (JA21, VVD). Mijn vrouw en ik komen allebei een beetje in het centrum uit, mild links of rechts. De politieke keuzes van ouders spelen kennelijk geen rol meer. Goed in ieder geval om te zien dat ze een sterke eigen politieke voorkeur hebben. Het is dus bij ons thuis een flink politiek allegaartje. Het brengt soms levendige gesprekken in ieder geval.
Doorlichten
Ik heb alle kiesadvieswebsites gedaan. Wat mij opviel is dat het klimaat maar relatief weinig aandacht kreeg. Kennelijk is het niet zo'n belangrijk thema voor de kiezers. Gelukkig heeft het (PBL) onlangs de verkiezingsprogramma’s doorgelicht op de klimaatplannen van een vijftal partijen (VVD, D66, GroenLinks-PvdA, ChristenUnie, Volt). Dit hebben ze voor een aantal specifieke klimaat- en milieuthema’s gedaan, zoals mobiliteit & bereikbaarheid, landbouw & natuur en klimaat & energie. Het blijkt dat de partijen in de PBL-analyse ambitieuze milieuvoorstellen hebben. De resultaten en verwachte effecten van de beleidsvoorstellen op de thema’s laten in ieder geval duidelijk een sterk verschil zien tussen een progressief en een conservatief Nederland. Zo is de VVD meer van de huidige klimaatkoers aanhouden, terwijl de overige partijen vinden dat het veel ambitieuzer kan (met name Volt).
Er zijn ook veel overeenkomsten tussen de partijen in de PBL-analyse. Ze willen allen een vermindering van de uitstoot van stikstof en broeikasgassen, maar ook een verbetering van zowel het dierenwelzijn als de natuurkwaliteit. En daarnaast streven alle partijen naar een betere bereikbaarheid, meer leefbaarheid en een betere betaalbaarheid van mobiliteit. Op de thema’s hebben de partijen wel de nodige accentverschillen. Zo wil GL-PvdA geen geld steken in kernenergie (de anderen liever wel) en willen VVD en ChristenUnie meer subsidie voor koolstofopslag (de anderen liever niet). Alle partijen willen de Klimaatwet handhaven. De drie linkse partijen in de PBL-analyse scherpen dit echter aan en houden er zo een wel erg ambitieuze klimaatdoelstelling op na. Zij willen met Nederland in 2040 klimaatneutraal zijn. Dat wordt gas geven.
Klimaat door de papierversnipperaar
Niet in de PBL-analyse, maar wel boeiend om even de klimaatplannen van de PVV te bekijken, met vaak leuke oneliners. Ze maken er daar maar weinig woorden aan vuil. Dat is veel beter voor het milieu, moeten ze gedacht hebben. In slecht vijf zinnen is het PVV-klimaatplan duidelijk: (1) De PVV verleent geen steun aan de huidige klimaatdoelstellingen, deze moeten direct de shredder in. (2) Dit betekent ook dat Nederland zich terugtrekt uit het VN-Klimaatakkoord en de Klimaatwet moet intrekken. (3) Sowieso geen steun meer aan links-liberaal ideologisch klimaatbeleid. (4) Nederland moet stoppen met de hysterische reductie van CO2 en (5) alle klimaatsubsidies moeten worden afgeschaft. Ze staan er allen scherp op. Maar met dit soort uitgangspunten lijkt het mij erg moeilijk om aan de formatietafel te komen. De PVV bekijkt het klimaat vooral vanuit de portemonnee: geen energiearmoede, lagere energiebelasting en behoud van de salderingsregeling voor zonnepanelen.
Stemadvies
Over 9 dagen mogen we onze politieke voorkeur in het stemhokje inkleuren. De keuze is aan u. Ik ga daar geen advies over geven, ondanks de verwachting die de titel van deze column bij u misschien heeft opgewekt. Sorry daarvoor. Het is geen goed plan, want daar ben ik niet goed in. Ik heb het ook geprobeerd bij mijn dochters, en zie wat het resultaat is. Het werkt averechts (en -links). Maar als ik dan toch een advies moet geven, dan zou dat zijn: stem en kies wijzer.