Column - Staalslakkengang
Dat bij de productie van staal relatief veel CO2 en andere broeikasgassen vrijkomen is overduidelijk. De CO2-stempel van de sector is daarmee groot. Bij elkaar opgeteld is de mondiale staalindustrie goed voor zo’n 8% van de totale wereldwijde CO2-uitstoot. Maar gelukkig gaat ook deze industrie met zijn tijd mee, ondanks dat de sector nog onder de ‘oude’ economie valt. Zo maakt de sector steeds serieuzer werk van de reductie van broeikasgassen, maar het gaat wel in een slakkengang.
US Steel
Op de homepage van Canary Media – een journalistieke website met veel klimaatnieuws uit de VS – stond onder het thema Green Steel een artikel over de staalindustrie, met name over de acquisitie van US Steel door het Japanse Nippon Steel. Aanvankelijk was Trump natuurlijk ‘totally against’ de overname van US Steel door Nippon. Op social media verscheen al snel een scherpe waarschuwing van Trump: ‘Buyer Beware!!!’. Toen de stof wat was neergedaald en Trump een bezoek bracht aan de staalgigant was het ineens een ‘blockbuster agreement’ die de continuïteit van de staalsector in de VS gaat waarborgen. Zo snel kan het gaan.
De deal kent echter twee gezichten. Aan de ene kant wil Nippon nieuwe Electric Arc Furnaces (EAF) bouwen in de VS. Dit is positief. Dergelijke ovens draaien namelijk vooral op elektriciteit en metaalschroot, met een relatief gunstige CO2-voetafdruk. Maar aan de andere kant heeft Nippon ook toegezegd de levensduur van de bestaande Blast Oxygen Furnaces (BOF) te verlengen. En deze ovens draaien vooral op steenkool en ijzererts, met een zeer negatieve impact op het milieu. Het geeft aan dat een versnelling in de vergroening van het bedrijf er nog niet echt in zit.
Dit geldt eigenlijk ook voor de complete staalsector in de VS. Geen enkel project voor nieuwe staalproductiecapaciteit die in de VS is gepland, wordt met steenkool gestookt. Dat is inderdaad een gunstige trend. Maar de oude, meest vervuilende installaties worden vervolgens niet opgedoekt. En dat is jammer. Desondanks is de verhouding EAF-BOF in de VS een stuk beter dan in bijvoorbeeld de EU of in China. In de VS bestaat de totale staalproductiecapaciteit uit ongeveer 70% EAF, terwijl in de EU zo’n 45% via de EAF-route gaat en in China is dat slechts 10%.
China Steel
China is verreweg de grootste staalproducent ter wereld. Met een aandeel van 55% in de wereldwijde staalproductie is China verantwoordelijk voor ongeveer 60% van de wereldwijde staalemissies. Dit land speelt dus bij uitstek een cruciale rol in het verminderen van de CO2 emissies. Het land kampt echter met hardnekkige overcapaciteit. Bovendien wordt nog teveel staal geproduceerd (zo’n 90% van de bestaande capaciteit) via de zeer vervuilende BOF-route (met steenkool). Echt snel gaat het niet met de verduurzaming aldaar, maar er zijn enkele hoopgevende geluiden. Volgens de Centre for Research on Energy and Clean Air (CREA) zijn sinds de tweede helft van vorig jaar geen vergunningen meer afgegeven voor staalproductie op basis van steenkool. Het is per saldo een betekenisvol duurzame stapje. Maar een relatief klein stapje blijft het voorlopig wel.
EU Steel
De Europese staalindustrie is de op één na grootste producent ter wereld en verantwoordelijk voor 6% van de totale uitstoot van de Europese Unie. De EU heeft ambitieuze klimaatdoelstellingen. Het halen van deze doelen is van cruciaal belang om de Europese economie concurrerender en klimaatneutraal te maken. Hierin heeft vooral de Europese staalindustrie een cruciale rol. Zeker als we weten dat nog steeds 55% van de EU staalcapaciteit op steenkool wordt gestookt. En bovendien zijn de meeste hoogovens verouderd en moeten ze vóór 2035 worden vervangen of buiten gebruik worden gesteld. Versneld overschakelen op groene staalproductie is echter simpelweg complex en die transitie gaat dus ook op het Europese continent met slechts lome schreden.