Column: Warmtepompen als warme broodjes
Als trouwe lezer van mijn columns, kan het u niet ontgaan zijn dat wij met ons nieuwe huis een fikse verbouwing achter de rug hebben. Natuurlijk heb ik zoveel mogelijk isolatiemaatregelen genomen. De laatst mogelijke maatregel – gevelisolatie – gaat eind deze maand plaatsvinden. Dan is het hele huis gereed voor de komst van een warmtepomp. Dat is echt de allerlaatste stap. Maar daarvoor moet ik nog wel even geduld hebben, zo lijkt.
Overal populair
Het aantal opgestelde warmtepompen – dat is exclusief de airconditioner – in de gebouwde omgeving is in de afgelopen jaren sterk gestegen. Zo zijn er in 10 jaar tijd volgens het CBS ruim 375.000 van dergelijke warmtepompen geïnstalleerd in woningen. Dit komt neer op een gemiddeld jaarlijkse groei van 31%. Bij niet-woningen – zoals kantoren, ziekenhuizen, sporthallen en scholen – is het absoluut aantal warmtepompen iets minder hard toegenomen. Daar zijn er sinds 2012 ruim 27.000 geïnstalleerd. Dit komt neer op een groei van gemiddeld 34% per jaar. Het zijn allemaal indrukwekkende cijfers.
Afgelopen jaar is deze groei stevig doorgezet. In 2022 nam het aantal geïnstalleerde warmtepompen toe met circa 107.300 nieuwe warmtepompen in woningen. In vergelijking met 2021 is dit een groei van 55%. En bovendien is het de verwachting dat de groei van deze warmtepompen de komende jaren doorzet, mede gevoed door het klimaatbeleid. Het wordt echter ook versterkt door de geopolitieke stress en de relatief hoge gasprijzen.
Verplichtstelling
Van de ruim 8 miljoen woningen in 2022 – stand op 1 januari – hebben meer dan 6,1 miljoen woningen nog geen warmtepomp die als hoofdverwarmingssysteem fungeert. Deze woningen hebben de beschikking over een individuele CV-ketel. De overige bijna 2 miljoen woningen hebben momenteel blokverwarming, stadsverwarming of zijn elektrisch verwarmd. Volgens het Klimaatakkoord moeten 1,5 miljoen bestaande woningen van het aardgas af zijn in 2030. Dat is de ambitie. Om dit doel te bereiken geldt onder meer dat vanaf 2026 de hybride warmtepomp de minimumstandaard is voor het verwarmen van woningen (en ook niet-woningen). Dit moet de katalysator worden om de klimaatdoelstellingen te halen.
Het Kabinet wil dat de hybride warmtepomp vanaf 2026 in bestaande woningen de norm wordt. Daarmee hoopt het Kabinet de transitie te versnellen. Woningeigenaren van bestaande woningen moeten vanaf dat moment – zodra de CV-installatie aan vervanging toe is – verplicht een hybride warmtepomp of een ander duurzaam alternatief installeren. Bij nieuwbouwhuizen worden momenteel standaard vaak al duurzame alternatieven geïnstalleerd.
Obstakels
Met de installatie van warmtepompen kan een goede stap gezet worden richting koolstofneutraliteit van de gebouwde omgeving. Het lijkt er echter op dat het nog wel even gaat duren voordat een echt grote schaal is bereikt en de koolstofneutraliteit een feit is. De sector zit nu al aan haar grenzen. De vraag naar warmtepompen is momenteel zo hoog, waardoor de wachttijden sterk oplopen. Die kunnen voor particulieren oplopen tot een jaar. Het grote gebrek aan installateurs is hier de oorzaak van, net zoals de beperkte productiecapaciteit. Bovendien schiet de netwerkcapaciteit tekort in veel regio’s om een grotere schaal aan warmtepompen te bedienen.
Hebben wij eindelijk aan alle isolatievoorwaarden voldaan, moeten we alsnog op de kers op de taart wachten. Maar stiekem vind ik dit niet heel erg. Want dan kunnen we nog even sparen.