Column: Watervrees
‘Water doet de palen rotten, daarom drinken dat de zotten’, een spreuk die uit de middeleeuwen lijkt te stammen. In die tijd was het water ernstig vervuild, en je kon er doodziek van worden als je het dronk. Toen was het zelfs veel verstandiger om bier te drinken. Daar wordt nu wel anders over gedacht. Bier drink je het beste met mate. En ons water is veilig, schoon en voldoende beschikbaar. Althans… we gebruiken wel heel veel leidingwater en volgens de overheid kan dat wel wat minder. Want met toenemende droogte en warmte wordt water alleen maar schaarser.
Waterfeitjes
Planeet aarde bestaat voor 75% uit water, waarvan zo’n 97% zout water. Dit betekent dat we een reservoir van circa 3% zoet water tot onze beschikking hebben om daar onder meer drinkwater van te maken. De beschikking hebben tot kwalitatief goed water is goud waard. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie houdt ongeveer 80% van alle ziekten in met name de ontwikkelingslanden verband met de kwaliteit en beschikbaarheid van water.
Water kan om verschillende redenen schaars zijn. Zo kan de vraag naar water groter zijn dan het aanbod of kan de waterinfrastructuur van een land het allemaal gewoon niet aan. Een structureel watertekort ligt op de loer. Niet alleen gaat de wereld om verschillende redenen sneller door haar beschikbare voorraad heen, maar ook blijft de wereldbevolking groeien. De vraag naar water neemt dus alleen maar toe. En de opwarming van de aarde verergert het probleem.
De Verenigde Naties houdt wat cijfers over ons water bij. Daaruit blijkt in ieder geval dat water topprioriteit verdient voor beleidsmakers. Want er leven 2,3 miljard mensen in landen met waterschaarste. Dit is dus bijna 30% van de wereldbevolking. Daarvan leven er 733 miljoen mensen in landen met grote en ernstige waterschaarste. En ook wonen er zo’n 1,42 miljard mensen - waaronder 450 miljoen kinderen - in gebieden met een hoge of extreem hoge kwetsbaarheid voor water. Dat is zo’n 18% van de wereldbevolking, ofwel bijna 1 op de 5 mensen.
Dweilen met de kraan open
Nederland is een waterland. We hebben een sterke band met het water, in allerlei opzichten. Zo hadden we in de Gouden Eeuw een indrukwekkende zeemacht en hebben we inmiddels zo’n 20% van Nederland door de jaren heen veroverd op het water. Maar we staan ook kwetsbaar ten opzichte van het water. Door onze ligging aan de Noordzee en de vele rivieren is ongeveer 55% van ons land kwetsbaar voor overstroming. En circa 26% van Nederland ligt onder het zeeniveau.
In 2021 verbruikte Nederland zo’n 1 biljoen, 125 miljard liter leidingwater in totaal (in cijfers is het misschien nog indrukwekkender: 1.125.000.000.000 liter). Dat is het verbruik van huishoudens en bedrijven samen. De huishoudens zijn doorgaans goed voor zo’n 72% van dit totale verbruik. Dat was toen 812 miljard liter water. Per persoon, per dag komt dat neer op gemiddeld 127 liter water. De helft daarvan betreft één douchebeurt.
Deze hoeveelheid leidingwater per persoon per dag schommelt al jaren rond de 130 liter per jaar en is sinds 2007 slechts met 4% afgenomen. Dit is in vergelijking met het verbruik van bedrijven een aanzienlijk ander verhaal. Het gemiddelde verbruik per bedrijf is in dezelfde periode met 52% afgenomen. Er zijn in 2021 maar drie sectoren die het slechter doen in dit verband dan de huishoudens: de papierindustrie, de chemische industrie en de machine-industrie.
Het kan dus inderdaad wel wat minder met het watergebruik van de Nederlandse huishoudens. Daarvoor moet (om in de middeleeuwse sfeer te blijven) '… nog heel wat water door den Rijn loopen voordat iets geschieden zal', vrees ik.