Faillissementen: de novemberstijging in perspectief
Het aantal bedrijven dat in november failliet ging was flink hoger dan in oktober (+66%). Het stopzetten van de steunmaatregelen per 1 oktober heeft waarschijnlijk geleid tot deze oploop. Toch is het aantal faillissementen nog erg laag.
De linker figuur hieronder toont de ontwikkeling van de faillissementen afgezet tegen het gemiddelde aantal faillissementen per maand voor corona. We zien dat ook met de recente stijging de faillissementen nog ver onder het historische gemiddelde zitten.
In welke sectoren is het aantal faillissementen in november vooral gestegen? Kijkend naar de maand-op-maand verandering lijken er drie sectoren uit te springen. De bouw, de handel en de financiële diensten lieten een stijging zien. Omdat maandelijkse faillissementen vrij grillig zijn zegt dit nog niet zo veel. Het is beter om de trend over meerdere maanden te bekijken. De rechtergrafiek hieronder laat de sectoraandelen in het totaal van faillissementen zien voor de periodes 2015-2019, 2020 en 2021. De sectoraandelen blijven grotendeels gelijk. Dat betekent dat de daling van de faillissementen in 2020 en 2021 over de hele linie te zien is. Het is nog steeds onze verwachting dat wanneer het aantal faillissementen op gaat lopen deze sectoraandelen uit elkaar gaan lopen en de aandelen van de getroffen sectoren toe gaan nemen.
Op basis van de maand november vooruitkijken is lastig om twee redenen. Enerzijds is het niet ondenkbaar dat de stijgende lijn doorzet. Het perspectief voor ondernemers met name in de getroffen sectoren is immers flink gedraaid. Waar we een paar maanden geleden in de veronderstelling waren dat met een hoge vaccinatiegraad lockdowns niet meer nodig waren. Zitten we nu met een avondlockdown en zorgen over de omikronvariant. Voor ondernemers die direct getroffen worden door de nieuwe maatregelen kan dit betekenen dat ze besluiten om vrijwillig hun bedrijf op te heffen of om een faillissement aanvragen.
Anderzijds zijn de steunmaatregelen zoals de NOW met terugwerkende kracht weer opgestart. Ondernemers kunnen als ze tenminste 20% of meer omzetverlies hebben loonsubsidie aanvragen voor de maanden november en december. We weten uit verschillende studies van onder andere DNB en het CPB dat de steunmaatregelen succesvol zijn geweest in het voorkomen van faillissementen. Het weer opstarten van de steun kan dus betekenen dat het aantal faillissementen op lage niveaus blijft en dat de novemberstijging eenmalig was. (Jan-Paul van de Kerke)
