Geen netto nul zonder klimaatsolidariteit
Eind maart kwam een voorproefje van de World Energy Transitions Outlook 2023 uit. Mijn conclusie: het komt niet goed met de energietransitie . Ieder jaar groeit de achterstand op het gewenste pad via 2030 naar netto nul CO2 uitstoot in 2050. Als de maximale opwarming van de aarde met 1,5 graad al kan lukken, dan niet in dit tempo en niet met éénzijdig investeren in ontwikkelde economieën.
Mijn perceptie was dat er jaarlijks een enorme hoeveelheid hernieuwbare energiecapaciteit bijkomt. Die perceptie past bij mijn beperkte beeld dat niet verder gaat dan wat er in de Europese Unie, de Verenigde Staten en China gebeurt.
Als we in de cijfers duiken, dan valt niet te ontkennen dat er ook op wereldschaal daadwerkelijk voortgang is geboekt. In de elektriciteitssector zijn bijvoorbeeld hernieuwbare energiebronnen al goed voor 40% van de geïnstalleerde elektriciteitsopwekking wereldwijd. Kijken we naar de groei van die sector dan is 83% van de toegevoegde wereldwijde stroomcapaciteit in 2022 hernieuwbaar.
Toch is dit verre van voldoende. Momenteel wordt er jaarlijks zo’n 3000 gigawatt aan hernieuwbare energiebronnen toegevoegd. Dit moet in 2030 groeien tot 10.000 gigawatt per jaar op de route naar 2050. Een ruime verdrievoudiging is dus de opgave voor de komende 7 jaar. Het investeringsplaatje dat daar bij hoort, komt neer op 4,4 biljoen dollar per jaar voor schone energie. Momenteel is dat nog 1,3 biljoen dollar per jaar.
Enorme bedragen die gevraagd worden. Toch lijkt geld om te investeren niet direct het grootste probleem. Wel de éénzijdigheid waar die investeringen plaatsvinden. Een groot probleem voor een succesvolle energietransitie zit namelijk bij investeringen in ontwikkelingslanden. In 2022 kwam 85% van de wereldwijde investeringen in hernieuwbare energie ten goede aan minder dan 50% van de wereldbevolking. Zo was Afrika slechts goed voor één procent van de extra capaciteit in 2022.
Het is van cruciaal belang dat de opkomende markten en ontwikkelingslanden decarboniseren als we ons realiseren dat deze landen één derde van de totale mondiale CO2 uitstoot veroorzaken. Een versnelling van de energietransitie is hier dus te realiseren. Zeker ook omdat er de komende 30 jaar een paar miljard aardbewoners bijkomen juist in landen waar de investeringen in schone energie in de kinderschoenen staan. Een gebrek aan klimaatsolidariteit bij de financiering en organisatie van de energietransitie kan een grote belemmering worden om op onze planeet een netto-nul-scenario te realiseren.
Deze column verscheen eerder in Deal! Vakblad voor inkopers van de Nevi