Inflatie, wat koop ik er voor?

Vandaag minder voor 1 euro kunnen kopen dan gisteren. In handboeken over economie heeft men meer woorden nodig, maar dit is hoe Jan met de Pet inflatie voelt.

Midden vorig jaar waren de meeste economen het er over eens, de stijgende inflatie was tijdelijk. Er was door de herstart van de economie na de coronapandemie een mismatch tussen vraag en aanbod van grondstoffen en eindproducten, waardoor prijzen stegen.

Inmiddels is er een nieuwe aanjager van inflatie: de energieprijzen. En dat kwam met de kennis van vandaag niet uit de lucht vallen. Al in de tweede helft van 2021 was zichtbaar dat de opbouw van gasvoorraden door Gazprom naar de winter toe, achterliepen in West-Europa.

Toen in november Rusland begon met troepenopbouw aan de grens met Oekraïne, was er weinig nodig om de energieprijzen verder op te jagen. Nog voor Rusland Oekraïne binnenviel op 24 februari, was al duidelijk dat de hogere energieprijzen niet zomaar weg zijn.

Terug naar inflatie. Recent piekte die in ons land boven de 7%, met als verreweg grootste oorzaak energie, met een stijging van 90%. Maar klopt dat wel met uw huishoudboekje? Waarschijnlijk niet. Want het CBS berekent de inflatie op energie namelijk iedere maand opnieuw. Alsof iedereen iedere maand opnieuw een energiecontract afsluit. Er wordt dus geen rekening gehouden met 1-, 3- of 5-jaars contracten. Ook de variabele contracten met alleen in januari en juli prijsaanpassingen ontbreken.

Uit ABN AMRO’s geanonimiseerde transactiedata blijkt iets heel anders. In februari betaalden Nederlandse huishoudens gemiddeld slechts 20% meer voor hun gasrekening in vergelijking met vorig jaar. Heel iets anders dan die 90% van het CBS.

Neemt niet weg dat er voldoende mensen zijn die wel 90% stijging voor hun kiezen hebben. Goed dat de politiek daar op acteert. Maar een algehele compensatie van € 400 per huishouden door de energiebelasting te verlagen, geeft ook onbedoeld een grote groep voordeel. Prijs x Volume is wat mensen uiteindelijke betalen. Als de prijsbepaling (inflatie) niet klopt en het volume sterk afhankelijk is van het weer, is een vraagteken bij de algehele compensatie niet raar.

Neem ons huishouden: met een 3-jarig energiecontract betalen we gasprijzen uit 2020 en hebben we door de zachte winter na 2 maanden 35% minder gebruikt dan in 2021. Als klap op de vuurpijl krijgen we ook nog eens € 400 korting energiebelasting. Hoge inflatie door energie, maar wij kopen er meer voor.

Deze column verscheen eerder in Deal! Vakblad voor inkopers van de Nevi