“Luister vooral niet naar economen”
Enkele weken geleden kreeg ik een filmpje toegestuurd van een oud collega. Met een zelf gecomponeerd lied begeleidde hij zichzelf op gitaar. Hij wilde in donkere coronatijden iedereen een hart onder de riem steken.
Uiteraard met een knipoog, eindigden de coupletten van deze econoom, die het zelfs ooit nog een tijdje tot hoofdeconoom schopte, met de woorden: “luister vooral niet naar economen; nee mensen, luister toch vooral niet naar economen”.
In alle soorten en maten komen ze voorbij in deze coronatijd. Veel gaat het over hoe diep de recessie zal zijn, hoe lang zal het duren en wat betekent dit voor de werkloosheid, de lonen, het aantal faillissementen etc.? Nu is het altijd al moeilijk om economen op één lijn te krijgen, maar nu lopen de meningen wel heel erg uitéén.
Bij al die analyses is er namelijk één hele grote onbekende variabele: het coronavirus. Die sloeg in één klap ongenadig hard toe en legt hele bedrijfssectoren plat. In de horeca en het toerisme verdampte de omzet volledig, maar ook de detailhandel is zwaar getroffen. Slechts de supermarkten zien de omzet stijgen. Het is ongekend en eigenlijk alleen vergelijkbaar met grote natuurrampen, maar met dit verschil dat het coronavirus op wereldschaal toeslaat. Voor economen is er in de recente geschiedenis niets vergelijksbaars om op terug te vallen.
Wat er in dit soort situaties doorgaans gebeurt, is werken met scenario’s, bijvoorbeeld een basis scenario, een negatief scenario en een positief scenario. In de scenario’s worden aannames gedaan over de ontwikkeling van het virus. Deze aannames moeten heel basaal zijn, want de econoom moet vermijden op de stoel van de viroloog te gaan zitten. Andere input voor de scenario’s zijn de mogelijke duur van de lockdowns en de invloed van overheidsmaatregelen. Vanuit aannames ontstaan er scenario’s over de impact op de economie. De uiteindelijke uitkomsten van deze analyses zijn, zoals u begrijpt, nog steeds met veel onzekerheden omgeven en worden met regelmaat bijgesteld.
Eén conclusie die iedereen wel trekt, is dat het nog wel even gaat duren voor we weer teruggaan naar onze samenleving uit 2019. Mijn inschatting is dat dit pas het geval is als er een werkend vaccin is. Ik ga er daarbij wel vanuit dat het vaccin er eerder is dan de groepsimmuniteit. Tot die tijd zullen we in kleine stapjes de lockdown loslaten, maar zal afstand bewaren en het vermijden van massa’s het credo blijven. Want wie durft straks de verantwoording voor een volle Johan Cruijff Arena of Rotterdamse Kuip te nemen als het virus nog sluimert?
Deze column verscheen eerder in Deal! Vakblad voor inkopers van de Nevi