Met z’n allen voor ons eigen
Solidariteit, gemeenschapszin en collectief verantwoordelijkheidsgevoel helpen ons uit crises. Als we naar de geschiedenis kijken, schuilt hier veel waarheid in. Maar is het gebrek daaraan de oorzaak dat het niet lukt om uit de coronacrisis te komen?
Het was een artikel in de NRC over hyperindividualisme, dat wel die denkrichting volgde. “Gedeelde waarden en sociale verbanden staan onder druk, de focus is op zelfredzaamheid en dat allemaal veroorzaakt door het neoliberale denken dat al enkele decennia de dienst uitmaakt”.
Dat is wel heel makkelijk. De vaccinatiegraad ligt boven de 85% en kruipt nog steeds omhoog. Voor wie het wil zien, is er ook in deze crisis volop collectiviteit en solidariteit. Zouden we de redenering over het hyperindividualisme loslaten op een nog veel grotere uitdaging voor de komende 50 jaar: de klimaatproblematiek, dan zou dat die collectieve missie bij voorbaat dus kansloos maken. En daar geloof ik niet in. Schone lucht, een beperking van de stijging van de zeespiegel, minder extreem weer, als het voordeel en de noodzaak duidelijk zijn, dan is collectiviteit geen vraagteken.
Want zo somber is het niet. Zeker bij de jeugd is er een groot milieubewustzijn. Het aantal zonnepanelen op daken loopt tegen de beperking van het elektriciteitsnet aan. Ook wil iedereen wel elektrisch rijden. Het moet echter wel betaalbaar worden en de actieradius van auto’s moet groter worden. Als de consument de noodzaak of zijn voordeel ziet, doet hij gewoon mee. Alleen de consument geforceerd een richting uit duwen werkt averechts. Dan koopt hij een oude occasion in plaats van een elektrische (privé) leasebak.
Ook de hoge verwachtingen van de sharing economy zouden misplaatst zijn. Nu heb ik daar wel mijn bedenkingen bij. Woon je in de binnenstad van Amsterdam dan is een autodelen logischer. Hoge woonlasten en geen parkeerplaatsen maken deelauto’s een keus in eigen voordeel. Eigen bezit is geen optie. Is de keus er wel, buiten de grote stad, dan blijft eigen bezit leidend. En dat zal voor veel gelden in de deel-economie.
“Met z’n allen voor ons eigen”, was de leus van twee Koot en Bie typetjes Jacobse en Van Es. Dat de heren aan deze leus een maffiose uitleg gaven, laat ik even buiten beschouwing. De kale leus: “met z’n allen voor ons eigen”, daar kan ik wel iets mee. Als collectiviteit leidt tot verbeteringen voor de samenleving en het individu profiteert of ziet zijn voordeel, dan is er niets mis met onze samenleving.
Deze column verscheen eerder in Deal! Vakblad voor inkopers van de Nevi