Scenario’s en energiemix terug naar de ontwerptafel
Het is lente. Het zonnetje krijgt wat meer de ruimte, de narcissen, de sneeuwklokjes en de krokussen staan in bloei en een veelheid aan tulpen vullen de vazen in huis. Het ziet er doorgaans allemaal wat meer vrolijker en rooskleuriger uit in deze tijd. Althans… de lente van dit jaar wordt echter stevig gekleurd door de inval van Rusland in Oekraïne. Dit maakt het een treurige en grimmige tijd.
Aan de lente – doorgaans een symbool voor een nieuw begin – zijn door de jaren heen wel vaker allerlei historische geopolitieke schokken gekoppeld. Zo begon met de Praagse Lente in de jaren 60 van de vorige eeuw het streven naar meer vrijheid, weg van de Russische overheersing. En had de Arabische Lente van 2010-2012 tot doel de gevestigde orde tot val te brengen. Ook deze lente staat in het teken van een majeure geopolitieke schok, met vooral veel menselijke tragedies tot gevolg. Uiteindelijk heeft het ook allerlei economische implicaties en worden de groene gedachten in een ander daglicht gezet.
Eensgezind Europa
Met de invasie in Oekraïne lijkt Poetin terug in de tijd te willen, terug naar een groot Rusland. Die campagne begon met de lompe annexatie van de Krim, Donetsk en Luhansk in 2014 en zet zich door met de recente aanval op heel Oekraïne. Bij die inval had hij gehoopt op verdeeldheid in Europa, om de chaos compleet te maken. Dit was hem immers eerder gelukt. Deze keer vindt hij echter een ander Europa tegenover zich.
De titel van een artikel op Politico.eu geeft het goed weer: ‘’. De geopolitieke schok die Poetin heeft veroorzaakt leidt tot een bijna niet te stoppen beweging in Europa. We zijn getuigen van een Europa dat eensgezind optreedt, volledig achter Oekraïne staat, streeft naar meer zelfvoorziening op militair terrein en daarbij minder afhankelijk wil zijn van de VS. De historische aankondiging van Duitsland om EUR 100 miljard te investeren in defensie en te voldoen aan de 2%-NAVO-norm spreekt in dit geval boekdelen.
Europese lente
De Russische invasie van Oekraïne heeft geleid tot een flinke verslechtering van de betrekkingen tussen Rusland en de EU. Tegelijkertijd levert Rusland meer dan 40% van het totale gasverbruik van de EU. Daarom wil de Europese Commissie (EC) versneld onafhankelijk worden van Russisch gas. Ze noemen het REPowerEU. Om deze kanteling te bereiken wil de EC een snellere transitie naar schone energie. De onafhankelijkheid van Russisch gas moet dan 'ruim voor het einde van het decennium' plaatsvinden, te beginnen met de eerste concrete maatregelen tegen het eind van 2022. Maar de loskoppeling van Russisch gas kan echter niet zonder tijdelijke opschaling van energieopwekking met steenkoolcentrales, is de verwachting. Voor de EC is dat niet zozeer een probleem, zo lang tegelijkertijd de overgang naar hernieuwbare energiebronnen verder versnelt.
Kortom, het lijkt erop dat de energiemix van de toekomst binnen Europa flink opgeschud gaat worden door deze geopolitieke schok. En dan vooral ten faveure van hernieuwbare alternatieven. Het zorgt er vervolgens ook voor dat alle geschetste scenario’s tot dusver weer terug naar de ontwerptafel kunnen voor een fikse opfrisbeurt.