Nederland - Economisch sentiment verbetert

In de tweede raming voor het vierde kwartaal van 2023 werd het bbp licht naar boven bijgesteld op 0,4% k-o-k (was 0,3%). De grootste verandering was in de overheidsconsumptie, die toegenomen is naar 0,7% k-o-k (was 0,4%), bijvoorbeeld via uitgaven aan de zorg, het onderwijs en de lonen van ambtenaren. De consumptie van huishoudens werd ook naar boven bijgesteld, naar 1,9% k-o-k (was 1,8%). Dit was verrassend, aangezien we een neerwaartse bijstelling hadden verwacht gezien de historisch grote k-o-k stijging. De stijging van de consumptie was grotendeels te danken aan koopkrachtherstel door de dalende inflatie en sterke loongroei. Daarnaast weten we uit eigen onderzoek dat 25% van de consumptiestijging verklaren is door het bestedingseffect van de eenmalige energietoeslag van EUR 1300 aan huishoudens met een minimuminkomen (lees hier meer).

Vooruitkijkend blijven de vooruitzichten voor de eerste helft van 2024 positief, maar zwak. De groei zal voornamelijk worden gedreven door de binnenlandse vraag. De particuliere consumptie wordt gesteund door koopkrachtherstel voor huishoudens. Ook de overheid (ondanks haar demissionaire status) draagt bij aan de groei. Ten eerste via herverdelend beleid dat de koopkracht verhoogt, en ten tweede via toegenomen overheidsconsumptie en -investeringen. Verwacht wordt dat het bbp in het eerste kwartaal grofweg zal stagneren, omdat de consumptiegroei terugvalt nu het bestedingseffect van de eenmalige energietoeslag wegvalt. Bovendien zullen de particuliere investeringen en de export zwak blijven door de nog steeds hoge rente en het zwakkere externe klimaat. We verwachten dat de groei later in het jaar verder aan zal trekken, wanneer de financiële voorwaarden versoepelen en de buitenlandse vraag toeneemt dankzij een aantrekkende groei in de eurozone.

De arbeidsmarkt lijkt een plateau te bereiken, aangezien de participatiegraad in februari en maart tot stilstand kwam op 73,2% na een bijna onafgebroken stijging in de tweede helft van 2023. Terwijl het werkloosheidscijfer rond de 3,6% blijft schommelen, is de groei van het aantal werkenden gestagneerd. Nu het aantal faillissementen normaliseert, zal de arbeidsmobiliteit toenemen. Ook de private arbeidsvraag van mkb-bedrijven zal naar verwachting afkoelen door de hogere kosten gerelateerd aan herfinanciering. Hoewel de arbeidsmarkt vanuit historisch perspectief waarschijnlijk krap zal blijven, zal de werkloosheid naar verwachting stijgen tot 4,0% in 2024 en 4,2% in 2025.

Tot slot hebben we onze voorspellingen voor de huizenmarkt aangepast (lees hier meer). Nu de ECB zich opmaakt om de rente te verlagen en werknemers hun lonen sterk zien stijgen, verbetert de betaalbaarheid van de huizenmarkt. De huizenprijsindex is bijna terug op het record van juli 2022. We hebben onze huizenprijsramingen verhoogd naar 6% in 2024 (was 4%) en 5% in 2025 (was 3,5%). Het aantal woningtransacties stijgt ook, maar het gebrek aan te koop staande huizen en de achterblijvende nieuwbouw zetten een rem op het aantal transacties. Dit betekent dat we per saldo geen reden zien om onze transactieprognoses aan te passen. Onze transactieprognoses blijven 0,5% voor 2024 en 3% voor 2025, wat neerkomt op een stijging van 183.000 transacties dit jaar en 189.000 volgend jaar. Het verbeterende sentiment op de huizenmarkt is positief voor zowel de particuliere consumptie als de investeringen in huizen.